Bieden op woningen moet transparanter en eerlijker; minister zet concrete stappen
Minister legt wildwesttaferelen in makelaarsland aan banden
Over het biedingsproces op woningen doen al een tijdje allerlei indianenverhalen de ronde. Biedingen die eerst geaccepteerd worden, maar later toch weer niet. Of huizen die al verkocht zijn voordat je überhaupt een bezichtiging hebt kunnen plannen. Demissionair minister Ollongren vindt dat het biedingsproces transparanter moet en wil de vrijheid van makelaars aan banden leggen. Een biedingslogboek moet het proces van bieden eerlijk en transparanter maken. Ook is zij voorstander van een verplicht voorbehoud van bouwkundige keuring en financiering.
Op dit moment tasten bieders vaak nog in het duister over de andere biedingen die op de woning zijn uitgebracht. Als de makelaar beweert dat er een bod vlak boven het jouwe is uitgebracht, moet je hem maar op zijn blauwe ogen vertrouwen dat dat ook echt zo is. En als een woning voor het eind van de biedingsprocedure is verkocht, is opnieuw niet zeker in hoeverre de makelaar de waarheid spreekt. Er doen dan ook vele verhalen over gesjoemel in de makelaarswereld de ronde.
Daarom wil het demissionaire kabinet dat kandidaat-kopers achteraf kunnen inzien hoeveel er op een huis is geboden en wanneer die biedingen zijn uitgebracht. Een biedingslogboek noemt minister Ollongren dat.
Zo’n logboek geeft iedereen zicht op hoe de biedingsprocedure is verlopen en beperkt daarmee de ruimte voor makelaars om buiten de boekjes te gaan. Minister Ollongren wil dat de makelaarsbranche zelf vorm gaat geven aan dit biedingsdagboek voor het eind van 2021. Als dat niet snel genoeg gebeurt, zal het kabinet met nieuwe regelgeving komen.
Daarnaast stelt demissionair minister Ollongren nog een maatregel voor om niet-integer handelen van makelaars tegen te gaan. Zij onderzoekt op dit moment of het mogelijk is om een voorbehoud van financiering en een voorbehoud van bouwkundige keuring verplicht te stellen bij het bieden op een huis. Daarmee zou het laten uitvoeren van een bouwkundige keuring überhaupt niet meer een optie, maar een vereiste zijn als je een huis gaat kopen.
Die twee vormen van voorbehoud bieden kopers bescherming: als zij de financiering niet rond krijgen of als de kosten voor achterstallig onderhoud de spuigaten uitlopen, kunnen kopers nog boetevrij onder de koop uit. Ook na de drie dagen bedenktijd.
Het gebeurt de laatste tijd steeds vaker dat kopers deze ontbindende voorwaarden weglaten om hun kansen vergroten op een woning te vergroten. Dat brengt echter grote financiële risico’s met zich mee. Als je bijvoorbeeld de financiering niet rond krijgt, ben je verplicht 10% van de koopsom aan de verkoper te betalen. Met een gemiddelde koopsom voor woningen van meer dan € 400.000 is die boete niet mis.
Die maatregelen komen er niet voor niets. Het afgelopen kwartaal lag het aantal te koop staande woningen maar liefst 44% lager dan een jaar eerder. Ondertussen stijgen de huizenprijzen maar door en liggen die nu zo’n 19% hoger dan in het derde kwartaal vorig jaar. Door de krapte zijn kandidaat-kopers vaak tot veel bereid en dat weten ook makelaars. Het lijkt soms haast onmogelijk om nog zonder aankoopmakelaar een koopwoning te bemachtigen.
Er zijn dan ook diverse verhalen bekend over makelaars die sjoemelen met de regels. Zo vertelt Hans André de la Porte van Vereniging Eigen Huis op Radio 1 dat bieders soms te horen krijgen dat er een hoger bod is uitgebracht en dat ze alleen nog eigenaar kunnen worden als ze hun bod met een fors bedrag verhogen. Maar hoe weet je zeker dat dat hogere bod daadwerkelijk is gedaan? Dat is op dit moment lastig na te gaan.
Bij het meldpunt van Vereniging Eigen Huis kwamen in twee maanden alleen al 600 klachten binnen over oneerlijk handelen van makelaars. “Vriendjespolitiek” werd daarbij het meest genoemd als probleem.
Hoe zo’n logboek er precies uit gaat zien, is voorlopig aan de makelaarsbranche zelf. PvdA-kamerlid Henk Nijboer ziet wel iets in het Noorse model waarin huizenkopers al tijdens het bieden kunnen zien wat op dat moment het hoogste bod is. Ze kunnen dan op basis van andere biedingen besluiten om hun bod al dan niet te verhogen.
Een andere optie zou bijvoorbeeld zijn dat na de verkoop van het huis de geplaatste biedingen anoniem zichtbaar worden gemaakt voor de andere bieders.
Bron: Rijksoverheid, NOS en AD
