Minister: “Oneerlijk biedingsproces op woningen moet transparanter.”
Wildwesttaferelen op de huizenmarkt aan de orde van de dag
Onderzoek van Trouw onder 130 makelaars laat zien dat zo’n 1 op de 10 makelaars in de Randstad informatie over biedingen prijsgeeft aan andere makelaars. Het wemelt online van de verhalen waarin het biedingsproces allesbehalve netjes is verlopen. Vriendjespolitiek tussen makelaars en ongeoorloofde tactieken om een hoger bod te krijgen, lijken aan de orde van de dag. Ook onder meer Vereniging Eigen Huis en minister Kajsa Ollongren zijn er klaar mee. Zij willen meer transparantie tijdens het bieden.
Er was een tijd waarin de koophuizen voor het oprapen lagen. Zeker tijdens de crisis was je als verkoper al blij als er überhaupt gegadigden waren voor je woning. Hoe anders is dat nu. Soms kom je er zelfs niet tussen voor een bezichtigingsafspraak. Al een uur nadat een woning op Funda staat, happen geïnteresseerde kopers massaal toe. Er wordt geboden op inschrijving en overbieden is de standaard. In de Randstad vaak zelfs veel meer dan een paar duizend euro, en soms ook zonder voorbehoud van financiering. En dat bieden gebeurt ook nog eens niet altijd even eerlijk, zo blijkt.
Ook woningkopers zelf zien in dat je nauwelijks nog zonder hulp een huis kunt bemachtigen op deze krappe huizenmarkt. Steeds meer huizenkopers nemen dan ook een aankoopmakelaar in de arm om hun kansen op een koopwoning te vergroten. Een slimme zet, zo lijkt het.
De verkoopmakelaar wil de hoogst mogelijke prijs voor zijn klanten bemachtigen en doet daar alles voor. Ondertussen proberen aankoopmakelaars voor hun geïnteresseerde klanten zoveel mogelijk informatie te achterhalen over andere bieders om juist hún klanten het winnende bod te laten uitbrengen.
Zo vertelt Lisanne aan NOS dat haar aankoopmakelaar vlak voor het sluiten van de biedingstermijn een telefoontje naar de verkoopmakelaar pleegde om het hoogste bod te ontfutselen. Lisanne telde daar € 1000 bij op en kon zo op de valreep het winnende bod uitbrengen.
Lisanne is niet de enige bij wie het biedingsproces niet helemaal eerlijk verloopt. Ook makelaarsvereniging NVM vangt steeds vaker signalen op.
Het FD licht drie verhalen uit van huizenkopers die met oneerlijke biedingen te maken kregen. Zo was het bod van Sophie en haar partner op een huis geaccepteerd toen ze ’s avonds een telefoontje van de makelaar kregen. Hij zou ’s avonds van een afgewezen koper een briefje met een bod in de brievenbus hebben ontvangen dat nog veel hoger was. Ze hebben daar toen € 3000 overheen geboden om het huis alsnog te krijgen, terwijl ze eigenlijk al het winnende bod zouden hebben. Tot op de dag van vandaag heeft Lisanne het briefje nooit gezien, dus het had net zo goed een truc kunnen zijn.
En zo zijn er nog veel meer verhalen. Huizen die voor € 100.000 boven de vraagprijs weggaan waardoor andere bieders geen schijn van kans hebben, bezichtigingen die worden afgebeld omdat de woning al binnen één dag is verkocht, en ga zo maar door.
Transparantie is er nauwelijks nog. En daar moet volgens onder meer Vereniging Eigen Huis en minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken verandering in komen. Ollongren wil onder meer dat woningzoekenden na afloop inzicht hebben in het biedingsproces en dat kopers met en kopers zonder aankoopmakelaar toegang hebben tot dezelfde informatie. Dan zijn je kansen als koper zonder aankoopmakelaar niet direct verkeken. Ook voor verkopers wil Kajsa transparantie. Zij moeten alle biedingen kunnen zien die zijn ontvangen.
Keihard bewijs voor het uitspelen van informatie tussen makelaars is er niet. Maar dat woningzoekers er niet over te spreken zijn, is één ding dat zeker is. Zo blijkt onder meer uit het feit dat Vereniging Eigen Huis via zijn pas geopende meldpunt voor oneerlijke biedingen al vlak na opening tweehonderd meldingen had ontvangen.
Zou openbaar bieden de oplossing zijn? Maurits Grosfeld, zelf geen makelaar, ziet er wel wat in. Hij heeft onlangs het platform House.nl in het leven geroepen waar geïnteresseerden openbaar een bod uitbrengen op een huis. Dit is helder voor de koper, want die weet precies wat het hoogste bod is en kan stap voor stap zijn bod verhogen. Tegelijkertijd behoudt de verkopende partij de goede verkoopprijs, maar is er daarbij meer inzicht in het bieden en verloopt het proces eerlijker. Het idee is dat je bij dit proces geen aankoopmakelaar meer nodig hebt als huizenkoper.
Makelaars zelf staan niet direct te trappelen voor zo’n openbare vorm van bieden. Net als op veilingsites als Marktplaats zou je als huizenkoper bijvoorbeeld een vage kennis kunnen vragen om mee te bieden, en zo de prijs omhoog te duwen. Dat is nogal fraudegevoelig.
Diverse ondervraagde makelaars vinden het vooral problematisch dat makelaar een vrij beroep is. Makelaars die lid zijn van een makelaarsvereniging zullen zich houden aan erecodes. Maar andere makelaars zouden er in principe hun eigen werkwijze op na kunnen houden. Die is de ene keer eerlijker dan de andere keer.
