Als je gaat samenwonen met je partner, kan het handig zijn om samen één en dezelfde rekening te hebben. Een gezamenlijke rekening dus. Ook wel een en/of-rekening. Vooral handig als je samen een huis hebt en dus samen voor allerlei vaste lasten komt te staan. Geen losse Tikkies meer sturen en ook niet meer maandelijks met de rekenmachine alle cijfers op een rij zetten. Slim, zo klinkt het. Maar hoe verstandig is het om een gezamenlijke rekening te openen?
Het zal je vast niet verbazen, maar een en-of-rekening is een rekening van jou en je partner (of iemand anders met wie je de rekening hebt geopend). Het geld dat op de rekening staat, is dus van jullie beiden. Jullie hebben allebei een bankpas en hebben allebei toegang tot de online betaalomgeving. Dat betekent ook dat jullie ieder uitgaven doen vanaf die rekening.
De bank gaat ervan uit dat jullie de rekening samen beheren en dus zelf ook uitzoeken welke uitgaven je wel en niet vanaf die rekening doet en wie welk bedrag op de rekening stort.
Fun fact: wist je dat je in principe met iedereen een gemeenschappelijke rekening kunt openen? Ook met een vriend, een familielid, een zakenpartner of (in theorie) met een vage kennis.
Jullie kunnen allebei geld op de gezamenlijke rekening storten en geld opnemen. En dat zonder toestemming van de ander nodig te hebben. Dat vraagt natuurlijk wel om wederzijds vertrouwen en om de nodige afspraken.
Vaak spreek je van tevoren af welk bedrag elk van jullie periodiek (bijvoorbeeld maandelijks) op de rekening stort vanaf jullie eigen privérekeningen. Jullie kunnen besluiten ieder hetzelfde bedrag over te maken, maar je kunt bijvoorbeeld ook de partner die het meest verdient meer laten inbrengen. Net wat jullie fijn en fair vinden.
Vervolgens spreek je af welke uitgaven jullie van die rekening laten gaan. Alleen vaste lasten als energiekosten, verzekeringen en huur of hypotheek? Ook de boodschappen? Of misschien ook uitgaven voor bijvoorbeeld het interieur, de kat of een nieuwe tv? Hoe beter je daar afspraken over maakt, hoe beter je discussies en misverstanden kunt voorkomen.
Ten eerste is zo’n gezamenlijke rekening overzichtelijk. Er bestaan allerlei manieren om gezamenlijke kostenposten te delen, zoals de app Wie Betaalt Wat of (ietwat onhandig misschien!) steeds Tikkies sturen. Maar een en/of-rekening is een stuk overzichtelijker. Je weet precies welke vaste lasten er zijn en hoeft niet meer onderling geld heen en weer te sluizen of bonnetjes te bewaren.
Daarnaast heeft een gemeenschappelijke rekening nog meer voordelen:
Jullie zijn samen verantwoordelijk voor de rekening en moeten elkaar dus blind kunnen vertrouwen. Daar kleeft natuurlijk een mogelijk risico aan. Als jij en je rekeningpartner ooit ruzie krijgen, kan dat voor gedoe zorgen. Wellicht heeft de ander dan kwade bedoelingen of komt er gedoe over gedane uitgaven. Daarnaast kan er onenigheid komen over wat je wel en niet vanaf die rekening betaalt.
Voor beide risico’s geldt: maak afspraken vooraf – hoe helderder, hoe beter. Spreek af wie wat inbrengt en welke uitgaven jullie wel en niet vanaf de gezamenlijke rekening doen. Betaalt je partner bijvoorbeeld vanaf de gemeenschappelijke rekening ook zijn dure televisie die jij allesbehalve nodig vindt? En hoe zit het met de gloednieuwe jas die de ander te prijzig vindt? Of het abonnement op de loterij dat één van jullie als grote onzin ziet?
Het kan slim zijn om echt alleen voor uitgaven die jullie altijd delen de gezamenlijke rekening te gebruiken. Denk aan de hypotheek, de energierekening en de boodschappen. Als je daarnaast voor persoonlijke uitgaven je eigen rekening aanhoudt, hoef je je niet schuldig te voelen over een aankoop en krijg je daar ook geen gedoe mee. Bovendien scheelt het, mochten jullie toch uit elkaar gaan, veel regelwerk als je het aantal soorten uitgaven van de gezamenlijke rekening beperkt houdt.
Een ander nadeel is dat jullie ook samen verantwoordelijk zijn voor eventueel rood staan. Ziet een van jullie beiden iets over het hoofd en staan jullie daardoor in de min? Dan draagt de andere partner ook verantwoordelijkheid voor die roodstand.
Net als elke rekening, telt de en-of-rekening ook mee voor jullie belastingaangifte. Hoe dat precies werkt, hangt ervan af of jullie fiscaal partners zijn of niet.
Als je een en-of-rekening hebt en geen fiscaal partners bent, dan is het geld dat jij op de en-of-rekening hebt gestort officieel nog steeds jouw eigendom. Houd dus goed bij hoeveel je precies op de rekening hebt gestort. Bij de jaarlijkse belastingaangifte moeten jullie allebei je eigen aandeel op de en/of-rekening bij de Belastingdienst opgeven voor het berekenen van de vermogensbelasting.
Zijn jullie fiscaal partners? Dan werkt het iets eenvoudiger en kan een van jullie beide het gehele bedrag op de gezamenlijke rekening invullen in zijn belastingaangifte. Jullie kunnen tot een bedrag van € 114.000 (dat bedrag geldt in 2023 en in 2024) belastingvrij sparen op de gezamenlijke rekening, omdat in dit geval het dubbele heffingsvrije vermogen geldt. Als jullie geen fiscaal partners zijn, geldt een heffingsvrij vermogen van € 57.000 (in 2023 en in 2024).
Het succes van een gezamenlijke rekening valt of staat vooral bij goede afspraken. Zolang jullie elkaar vertrouwen en helder hebben welke uitgaven je wel en niet vanaf de rekening doet, biedt het hebben van een en-of-rekening veel fijne voordelen. Het is overzichtelijker, scheelt geld heen en weer sluizen en geeft jullie ook meer inzicht in je financiën. Zorg er wel voor dat jullie helder hebben wie wat op de rekening stort en voorkom roodstand, omdat jullie in dat geval beiden voor de schuld verantwoordelijk voor zijn.